Manifest Lindgrena

W najnowszym numerze Journal of Film Preservation (nr 84/4/2011, s.4) został opublikowany manifest: The Film Curator of the Future, pamięci Ernesta Lingrena*. Autorem którego, jest Paolo Cherchi Usai, były kurator zbiorów filmowych George Eastman House, dyrektor National Film & Sound Archive of Australia, jeden z współfundatorów i współorganizatorów Pordenone Silent Film Festival, a obecnie dyrektor Haghefilm Foundation.

MANIFEST

1. Restauracja (przywrócenie pierwowzoru) tak naprawdę nie jest możliwa i nie powinna być bezwiednie pożądana, niezależnie od jej przedmiotu i celu. Posłuszeństwo wobec tej zasady jest najodpowiedzialniejszym podejściem do ochrony filmu.

Restoration is not possible and it is not desirable, regardless of its object or purpose. Obedience to this principle is the most responsible approach to film preservation.

2. Zachowanie wszystkiego będzie przekleństwem przyszłych pokoleń. Potomność nie będzie wdzięczna za najzwyklejszą akumulację. Potomność chce abyśmy to my dokonali wyboru. Z tego powodu zachowanie wszystkiego jest nieetyczne – selekcja jest cnotą!

Preserve everything is a curse to posterity. Posterity won’t be grateful for sheer accumulation. Posterity wants us to make choices. It is therefore immoral to preserve everything; selecting is a virtue.

3. Jeśli film od samego początku byłby odpowiednio traktowany, teraz wymagałby mniejszego zakresu opieki, a każdy mógłby mieć dostęp do najstarszych zabytków kina, wedle zapotrzebowania.

If film had been treated properly from the very beginning, there would be less of a need for film preservation today and citizens would have had access to a history of cinema of their choice.

4. Koniec taśmy filmowej jako nośnika jest dobry dla kina, zarówno ze względów artystycznych jak i samego artefaktu. Przestańcie płakać!

The end of film is a good thing for cinema, both as an art and as an artifact. Stop whining.

5. Jeżeli pracujesz dla instytucji państwowej make knowledge with money, jeśli pracujesz dla komercyjnej firmy make money with knowledge. Jeśli pracujesz dla siebie, rób to i to, w kolejności, którą preferujesz. Zdecyduj czego chcesz, a potem powiedz to, ale nie kłam.

If you work for a cultural institution, make knowledge with money. If you work for an industry, make money with knowledge. If you work for yourself, make both, in the order that’s right for you. Decide what you want, and then say it. But don’t lie.

6. Dobry kurator (opiekun zbiorów) nigdy nie będzie twierdził, że jest dobrym kuratorem. Kuratorstwo nie zajmuje się kuratorem, ale zupełnie czymś innym.

A good curator will never claim to be a curator. Curatorship is not about the curator. It is about the others.

7. Zamiana filmowego ziarna na piksele nie jest ani dobra, ani zła per se. Prawdziwym problemem cyfrowej restauracji jest fałszywe przesłanie, że filmy nie mają historii. Co jest złudą wieczności.

Turning silver grains into pixels is not right or wrong per se; the real problem with digital restoration is its false message that moving images have no history, its delusion of eternity.

8. Nośniki cyfrowe są zagrożonym medium, którego migracja** jest nieuleczalną chorobą.

Digital is an endangered medium, and migration its terminal disease. Digital needs to be preserved before its demise.

9. Bezustannie tworzymy obrazy, bezustannie tracimy obrazy, jak ludzkie ciało, które generuje i niszczy komórki w cyklu swojego biologicznego życia. Nie jesteśmy tego świadomi, co jest dobre, dopóki jest nie do uniknięcia.

We are constantly making images; we are constantly losing images, like any human body generating and destroying cells in the course of its biological life. We are not conscious of this, which is as good as it is inevitable.

10. Wiedza, o nieuchronnych czynnikach powodujących zniszczenie, nie jest powodem aby przestać walczyć.

Knowing that a cause is lost is not a good enough reason not to fight for it.

11. Kurator filmu musi szukać koniecznych rozwiązań, których najważniejszym cechą jest ich niezbędność.

A film curator must look for necessary choices, with the ultimate goal of becoming unnecessary.

12. Rządy chcą zatrzymać pieniądze, a nie dawać. Zaproponuj ekonomiczne rozwiązania i wytłumacz dlaczego digitalizacja nie jest niezbędna. Zaproponuj lepszą opcję. Traktuj z największą uwagą to co pozostało, co jest lepsze niż nie robić nic. Pozwól żyć i umrzeć obrazom (filmom) w ich własnym czasie.

Governments want to save, not give, money. Offer them economical solutions; therefore, explain to them why the money they give to massive digitization is wasted. Give them better options. Treating with the utmost care what has survived. Better yet, doing nothing. Let moving images live and die on their own terms.

13. Doceń swoje wizualne doświadczenia i odrzuć pojęcie „treści”. Chroń wolność wzroku. Ćwicz się w cywilnym nieposłuszeństwie.

Honor your visual experience and reject the notion of “content”. Protect your freedom of sight. Exercise civil disobedience.

14. Bądź świadomy faktu, iż świat nie interesuje się ochroną filmu. Ludzie mogą i powinni żyć bez kina.

Be aware that the world is not interested in film preservation. People can and should be able to live without cinema.

Na pierwszy rzut oka MANIFEST może prezentować kilka sprzecznych tez. Autor, rozdarty między światem analogowym a cyfrowym, stara się skończyć z sentymentalnym podejściem do materii filmu. Uważa, że nadszedł czas aby zaakceptować śmierć taśmy filmowej. Niemniej jednak jego rozważania są silnie osadzone w erze analogowej. I choć stara się iść z duchem czasów, wielokrotnie wyraża nieufność do nowych mediów. MANIFEST stanowi również wyzwanie co do próby krytycznego spojrzenia na zagadnienia związane z restauracją filmu – rekonstrukcją pierwotnej wersji. Bezdyskusyjnie stwierdza, iż jest to po prostu niemożliwe.

Mamy świadomość, iż tłumaczenie jest nieścisłe i niekiedy niedoskonałe. Ze względu na trudności adaptacji zachodnioeuropejskiej terminologii, dotyczącej konserwacji i restauracji filmu, zagadnienia związane z nazewnictwem zasługują na rozszerzone ujęcie w innym opracowaniu.

* Ernest Lindgren był archiwistą British Film Institute od 1934 do 1973 roku. Odegrał jedną z głównych ról w rozwoju FIAF – Międzynarodowej Federacji Archiwów Filmowych.
** migracja danych