Kryteria doboru materiałów filmowych

Dziś napiszemy czym się kierowaliśmy typując filmy do naszego projektu i dlaczego akurat te materiały zostały nim objęte.

Przede wszystkim z całego zbioru przedwojennych filmów fabularnych wyodrębniliśmy te filmy, do których jakiekolwiek materiały zachowały się na oryginalnej taśmie nitro. Wiele przedwojennych filmów istnieje już tylko na późniejszych kopiach na bezpiecznym podłożu. Taśma nitro, nawet jeżeli jest mocno zniszczona, mimo wszystko odznacza się stosunkowo najlepszą jakością obrazu, niepogorszoną przez kolejne kopiowania.

Do niektórych filmów wszystkie kopie zachowały się na taśmie nitro, jednak w wielu przypadkach dysponujemy częściowo oryginalnymi nośnikami, a częściowo późniejszymi kopiami na taśmach aceto (niepalnych). Jeżeli wśród nośników objętych naszym projektem znajdują się jakieś taśmy aceto, to są to w większości kontrnegatywy wykonane kiedyś z materiałów nitro, które nie dotrwały do naszych czasów (takich nośników mamy siedem). W naszym projekcie znalazły się dwa nośniki aceto, które nie są kontrnegatywami, lecz pozytywami, czyli są o jeszcze jedną generację późniejsze. Są to kopie filmów ABC miłości oraz Paweł i Gaweł pochodzące z wymiany z innymi filmotekami. Niestety nie dysponujemy poprzednimi generacjami tych materiałów, jednak są one pomocne w uzupełnianiu braków w obu filmach. Liczy się odzyskanie każdej brakującej klatki!

Pan Tadeusz. Oryginał nitro, wykonany z niego kontrnegatyw oraz czarno-biała kopia pozytywowa wykonana z kontrnegatywu.

Drugim kryterium doboru była liczba nośników. Wybraliśmy te filmy, które zachowały się w przynajmniej dwóch kopiach. Dzięki temu jest nadzieja, że uda się uzupełnić braki i stworzyć możliwie najpełniejszą wersję filmu. Poszczególne filmy objęte projektem mają od dwóch do pięciu kopii. Od tej zasady są dwa wyjątki. Filmy Mania (1918) oraz Ludzie bez jutra (1919) zachowały się tylko w jednym egzemplarzu. Są to jedne z najstarszych taśm w zbiorach Filmoteki. Uznaliśmy je za wyjątkowo cenne i postanowiliśmy mimo wszystko włączyć je do projektu i zabezpieczyć w postaci cyfrowej.

Ciekawostką i zagadką są kopie niektórych filmów zachowane na taśmach 16 mm. „Szesnastki” zajmowały dużo mniej miejsca, ale odznaczały się gorszą jakością obrazu – wyświetlały je małe salki projekcyjne i niektóre kina objazdowe. Większość kin korzystała z taśm 35 mm. Jeżeli jakiś film istniał na „szesnastce”, to przeważnie nie była ona używana, dzięki czemu jest dużo mniej zniszczona. Materiały na „szesnastkach” (a jest ich siedem) są w dużo większym stopniu kompletne i pozwolą na znaczne uzupełnienie braków w tych filmach.

Ten sam materiał na taśmach 16 mm i 35 mm

Ogółem nasz projekt obejmuje 43 filmy zachowane w 112 kopiach. Zdecydowana większość to taśmy 35 mm na podłożu nitro, a wśród nich 78 pozytywów, 2 oryginalne negatywy i 16 kontrnegatywów (wykonanych po wojnie, ale jeszcze przed wprowadzeniem taśm aceto). Pozostałe to materiały aceto: 7 kontrnegatywów, 2 pozytywy i 7 kopii na taśmie 16 mm.